اودو،سازی با اندامی خنده دار
به هر سازی که از طریق ضربه زدن با دست ، ساییدن یا تکان دادن نواخته شده و تولید صدا کنند ، ساز کوبه ای یا percussion می گویند که یک نمونه از آن ساز اودو است.
Percussion از کلمه لاتین percutere مشتق شده که به معنای ضربه زدن است.
امروزه، سازهای کوبه ای با تکنیک های مختلفی نواخته شده و فقط به ضربه با دست محدود نمی شوند.
اودو ، جز اندک سازهای کوبه ای است که دهانه ( یا پوست) ندارد .
ولی میتوان با ضربه زدن به روی آن ، تولید صدا کرد . به جای آن کل بدنه ساز برای ضربه زدن و نواختن بکار برده می شوند .
پیشینه و افسانه های ساز اودو
آبانگمر يا گلدان براي نواختن، نامي است كه عموماً براي این ساز استفاده مي‌شود.
بسياري اعتقاد دارند صداي عميق و فراموش نشدني اودو درامز «صداي پيشينيان» است زمانيكه آنها در رسوم مذهبي نواخته مي‌شوند.
اودو درام در حالت نشسته نواخته مي‌شود و درام روي پا (lap) نوازنده قرار مي‌گيرد.
اودو از نیجریه می آید و بر پایه افسانه ها از گلدانی گرفته شده است که به گونه اتفاقی ، دارای سوراخی در کنار خود بوده است .
این سوراخ ، گلدان را برای نگهداری چیزهای گوناگون ، بی مصرف می ساخت .
دارندگان این گلدان ، مانند افرادی که احساس ریتمیک بالایی دارند ، همان کاری را انجام دادند که هر شخص دیگری در این شرایط انجام می داد .
اودو صدایی بی همتا تولید می کند : از صدای زنگ گرفته تا صدای بم کم رنگ و ضعیف.
ضمنا در بندر و بخشي از هندوستان و بلوچستان هم استفاده ميشه
در موسيقي كارناتيك هند جنوبي نوعي گلدان (كوزه) وجود دارد كه قاتام ناميده مي‌شود.
كوزه‌هاي نيجريه‌اي و هندي از گل‌رس ساخته شده‌اند ولي اودو از يك نظر كاملاً متفاوت از قاتام هندي است و آن تعداد سوراخ‌ها است.
قاتام همانند يك كوزه آب معمولي تنها يك سوراخ در بالاي ساز دارد.
امروزه، اين ساز توسط پركاشنيست در سبك‌هاي موسيقي مختلف انتخاب مي‌شود. بسياري از سازهاي سنتي و مدرن همانند اودو درام نيز از اودو گرفته شده‌اند. پ
درام‌هاي اودو نمايشي از كوزه‌گري و آرامش در فرهنگ ايبو (Ibo) نيجريه است.
اين سازها عموماً اودو درامز ناميده مي‌شوند ولی اين سازها نام‌هاي مختلفي در نيجريه دارند كه بستگي به مناطق و رسوم قبيله‌اي دارد كه آنها مورد استفاده قرار مي‌گيرند.
اودو به طور ساده در زبان قبيله ايبو از نيجريه به معناي گلدان است و عيناً يك گلدان است.
به نظر مي‌رسد گلدان‌ها (كوزه‌ها) و پركاشن با هم به خوبي جور در مي‌آيند.
براي امتحان اين امر كافي است روي يك گلدان ضربه‌اي بزنيد و صداي طنين‌انداز آن را بشنويد.
صدای ساز اودو
کوزه عموماً دارای حفره صدا است که با فشرده شدن و خروج هوا توسط کف دست تولید صدا انجام می‌شود.
اصطلاحا به این عمل هلمتز رزونانس گفته می شود.
هلمتز رزونانس به کلیه سازهایی اطلاق می شود که صدای آن ها از طریق حفره صدای تعبیه شده در آن ایجاد می شود.
مثلا گودو یا Gudu که نوعی هنگ درام دو حفره است نمونه دیگری از هلمتز رزونانس است.
کیفیت صدای تولیدشده در سازهای هلمتز روزونانسی وابسته به کیفیت ساخت ساز و ضخامت بدنه در نقاط مختلف آن است.
نوازنده هر قسمتي از اين ساز را با كف دست يا نوك انگشتان مي‌نوازد.
سطح بافت‌دار اين ساز تغييرات تونال اضافه‌اي با ايجاد صداهاي سايشي ایجاد می‌کند .
كه گاهي سبك (روشن) و حبابي و گاهي اوقات عميق و ژرف هستند.
معمولاً اودو از گل ساخته مي‌شود.
ساز با دست نواخته مي‌شود و صداي باس ويژه آن با ضربه زدن سريع روي سوراخ بزرگ ايجاد مي‌شود.
شیوه ی تدریس ساز کوزه
همزمان سه شیوه نوازندگی را در بر می گیرد که هر کدام به یکی از سازهای هم خانواده با ساز کوزه مرتبط هستند و البته تفاوت هایی هم بین شان وجود دارد. اولین شیوه نوازندگی، به ساز “گاتام” ، کوزه ای باستانی متعلق به جنوب هند ،
دومین شیوه به “اودو”، ساز کوزه ای نیجریه ای ،
و سومین شیوه به جله ،کوزه ای که در جنوب ایران مرسوم است، ارتباط دارد.
آموزش ساز کوبه ای کوزه با تمرینات مختلف و مخصوص نوازندگی ساز “اودو ” شروع می شود.
بعد از یادگیری حرکات پایه، ریتم های کاربردی و مهم آفریقایی و سپس، ریتم های ایرانی و در پایان شیوه هندی، با تکنیک های مربوط به ساز گاتام به همراه وزن خوانی و سیلاب خوانی تدریس می شود.
